Baraka! / 2007-2008

Intergenerationeel theaterproject over koolmijnbarakken in Limburg.

Baraka! is het Arabische woord voor ‘Zegen’.

Een theatervoorstelling met ex-mijnwerkers, hun kinderen en kleinkinderen en ieder die zich aangetrokken voelde tot dit avontuur in de Belgisch-Limburgse Mijnstreek.

De sluiting van de Limburgse mijnen, die ook een stilleggen en afsluiten was van de eeuwenoude totale Belgische mijnactiviteit, bracht diepe trauma’s mee die in eerste instantie enkel op financieel vlak werden geremedieerd. Maar de mens is uiteraard meer dan een economisch wezen. Achter elke mijnwerker steekt een gezin, een verleden, roots, verhalen en herinneringen, los van de megalomane, mens- en materiaalverslindende moloch die deze industrie in essentie was.

Inspiratie

De dramaturgie van dit project vertrok van tien diepte-interviews met ex-barakkenbewoners in de Limburgse mijnstreek.

Mijnwerkers, veelal (maar niet allemaal) van buitenlandse origine en later ook hun families werden aanvankelijk gehuisvest in zeer rudimentaire barakkenkampen, vooraleer ze terecht konden in een bakstenen huis. Twee van de tien geïnterviewden hadden nog in de barakken verbleven als krijgsgevangenen.
De herinneringen die naar boven kwamen in de gefilmde interviews waren verrassend. De getuigen – die in verschillende kampen hadden gewoond – wezen systematisch op de warme, solidaire sfeer die er heerste in deze al bij al toch primitieve woonkampen.
Dit bracht mij ertoe de voorstelling ‘Baraka!’ te noemen.
Baraka! is het Arabische woord voor ‘Zegen’.
Een twintigtal enthousiastelingen, allemaal met een band met het mijnwerk of met de barakkenkampen van weleer, werkten gedurende een jaar samen aan een theatervoorstelling. Eén van de actrices met Bosnische roots had nog niet zolang geleden – in de periode van Joegoslavische burgeroorlog – verbleven in een gelijkaardig barakkenkamp voor vluchtelingen in Duitsland.

Multidisciplinair

Deze voorstelling was multidisciplinair. Er staken choreografieën in die zowel hedendaags waren als uit de Turks-folkloristische traditie kwamen. Er was zang en live- muziek, er waren projecties en er werd voluit geacteerd. Alle teksten kwamen voort uit improvisatie-opdrachten. De thema’s kwamen uit de interviews.

Vier generaties

Er stonden drie generaties acteurs op scène. Meisjes, mannen en vrouwen, opa’s én een hond. Samen met de opgenomen getuigenissen van individuen die nog een generatie ouder waren, kwamen we tot vier generaties. De origines van de deelnemers waren zo divers als de mijnstreek divers is qua bewoners: Italiaans, Duits, Grieks, Turks, Pools, Spaans, Vlaams, Hongaars, Bosnisch…

Resultaten

Dit project creëerde een zeer hechte groep, van wie velen bleven deelnemen aan allerlei creaties. Twee acteurs zouden een onschatbare bijdrage leveren in “Kaputt!”, de productie die ik twee jaar later opzette met thuislozen in Brussel. De Baraka-clan die achteraf het meest bekend werd, waren de acteurs die meewerkten aan de heel persoonlijke documentaire ‘Mamma Irma’ van Remo Perrotti, waarin ook het barakkenthema aan bod kwam.