Crossing / 2011-2012
Een theatertriptiek in een kerk
Een theatertraject met een grote groep Brusselse jongeren, hoofdzakelijk met (Roemeense) Roma-background.
Deze jongeren hadden bitter weinig scholing genoten. Vaak werden ze door zogenaamde Roma-bemiddelaars op straat gerekruteerd voor een schooltraject dat op hun maat getekend was om hun kansen op de arbeidsmarkt op te schroeven.
Wat begon als een wekelijkse theatersessie, groeide uit tot een gelaagd project dat hen ver buiten de schoolmuren bracht. ‘Crossing’ bracht deze jongeren ook nauwer in contact met zichzelf, met hun bijzondere cultuur en hun geboren performerstalenten. Er werd twee schooljaren intensief aan het project gewerkt.
In de loop van het traject kwamen ze op televisie, wonnen ze een prijs en werden ze uitgenodigd om te getuigen over het maakproces en over zichzelf.
Een bijzonder pluspunt in dit avontuur was dat de schoolse aanwezigheidsstatistieken in het jaar van de eindpresentatie nog nooit voordien zo hoog hadden gescoord!
Inspiraties
Crossing werd ingeleid door een proloog en afgesloten met een epiloog. Op die manier vormde het stuk een triptiek.
Met een groep van een veertigtal ‘gadje’ of ‘buitenstaanders’ creëerde ik een proloog die ik ‘Clou-story’ doopte. Clou-story was een massa-enactment van een apocrief bijbels verhaal uit Macedonië. Aan de hand van de kruisiging van Christus geeft het een primitieve en tamelijk xenofobe verklaring voor het dolend bestaan van de zigeuners.
Het middenstuk van deze drie-in-één-voorstelling – la pièce de résistance – was het stuk van de jongeren dat groeide uit improvisatie-opdrachten in mijn wekelijkse ‘lessen theater’. Hierbij schonk ik naast hun natuurlijk expressief talent veel aandacht aan hun roots en de oversteek die hun vaders en grootvaders deden na het vallen van de Muur in Oost-Europa.
Parallel met hun parcours regisseerde ik een monoloog voor één van hun leraars die ik schreef op basis van gesprekken over zijn ervaringen en motivatie als leraar. Zijn aandeel vormde de epiloog van het theaterstuk ‘Crossing’. Hij deed die monoloog vastgebonden tegen een paal.
Hiermee evoceerde ik een spiegelbeeld met één van zijn leerlingen, een meisje met roots in Guinée-Conakry. Zij was de enige niet-Roma uit de acteursgroep. Zij presteerde het de boekopener van ‘100 jaar eenzaamheid’ van de Colombiaanse schrijver Gabriel Garcia Márquez met verve in het Nederlands te reciteren. In die beroemde opener staat kolonel Aureliano Buendia voor het vuurpeloton en herinnert zich de geschiedenis van zijn mythisch dorp Macondo waar op een dag de zigeuners hem kennis lieten maken met het ijs. Wat me aantrekt bij Márquez is dat zijn verhaal de geschiedenis van een continent vertelt die ingebed zit in een groot en universeel verhaal. Uiteraard lag de link met de Roemeense dictator Ceausescu ook voor de hand.
Locatie
Crossing werd opgevoerd in één van de vele monumentale kerken van Brussel, de Begijnhofkerk.
Ik had er al eerder in gewerkt in een project met thuislozen.
De inrichting van de kerk om die bespeelbaar te maken was een waar gevecht met ruimte en materie (10 seconden echo!). Het voordeel van deze unieke locatie was dat de fysieke moeilijkheid om deze ruimte akoestisch en technisch te beheersen en ze tegelijkertijd te respecteren een mogelijkheid bood om tientallen vrijwilligers te betrekken. Studenten in opleiding voor podiumtechniek, Marokkaanse vrouwen voor catering, studenten in opleiding bewakingstechnieken om ruimte en materiaal te beveiligen, Roma-jongeren die niet de kans gekregen of gegrepen hadden om op het podium te staan en samen met hun leraars meehielpen aan de podium-en tribunebouw.
Samen met een team van een zestigtal acteurs en muzikanten creëerden we gedurende een tweetal weken een ongeziene menselijke biotoop. Driehonderd mensen waren rechtstreeks betrokken bij de productie. Meer dan 1000 mensen waren van deze speciale energie getuige bij de opvoeringen
Poster image after a painting by the Flemish artist Pascal Verreth, who died far too young.
Visuals
Crossing part 2
Crossing part 3
Crossing part 4
Crossing interviews
Child in gypsy