Kaputt! / 2009-2010
Theaterproject met thuislozen en zielsverwanten.
De Brusselse thuislozenorganisatie Hobo had jarenlang de traditie om theater op te voeren dat werd voorbereid vanuit haar wekelijks theateratelier. Deze opvoeringen waren eerder kleinschalig. Ze werden gecreëerd met de vaste deelnemers van het atelier en ‘en petit comité’ gepresenteerd voor de vaste achterban van habitué(e)s.
Groeitraject
Ik heb dit project uitgerokken in de tijd om een echt groeitraject te kunnen uitwerken. Het Kaputt!-project werd – niet zonder tegenstribbelen – opengetrokken naar ‘zielsverwanten’: mensen die zelf nooit thuisloos waren geweest maar die zich aangetrokken voelden tot zij die dat in een bepaald moment van hun leven wel waren geweest of het opnieuw riskeerden te worden.
Verschillende werketappes, die telkens toonmomenten waren in het kader van een bestaande programmatie ergens in de stad, plaveiden de weg naar een voorstelling op locatie in de Brusselse Begijnhofkerk.
Deze kerk heeft een lang parcours achter zich van kerkbezettingen met mensen zonder papieren. Met de steun van de priester leverden ze er een verbeten gevecht om erkenning van hun situatie.
Deze voorstelling ontstond uit improvisatie-opdrachten. Ze werd omkaderd door een zigeunerorkestje. Er staken projecties in, choreografieën, dialogen, monologen. De totale groep acteurs bestond uit een twintigtal mensen die drie generaties omvatte. Sommige ouders hadden hun kinderen meegebracht omdat ze er geen babysit voor hadden. Die speelden ook mee.
Net als in de voorstelling ‘Crossing’ werd het locatie-gegeven aangegrepen om
individuen en organisaties uit te nodigen om deze voorstelling speelbaar te helpen maken in een kerk: theatertechnici in opleiding, vrijwilligers die wilden overnachten in de kerk om het materiaal te helpen bewaken, cateraars, ticketbalie, bar.
Click for video capture of the show by Pablo Castilla & Jean-Baptiste Dumont – Jack Media
Inspiratie
De titel ‘Kaputt!’ was een dubbele verwijzing. Enerzijds verwees hij naar het bekende boek van Curzio Malaparte die tijdens de tweede wereldoorlog als oorlogsreporter aan het oostfront schreef over de instorting van het oude Europa.
Anderzijds verwees de titel naar een bekend krakersrestaurant in de Brusselse Europese wijk. Op deze ‘clandestiene’ plek gingen kunst, vorming, feest en politieke actie hand in hand over vele milieus heen onder het motto: ‘Erst dass Fressen un dann die Moral!’.
De voorstelling ‘Kaputt!’ werd vanuit een tafelsituatie gecreëerd: vrijwilligers-deelnemers kookten tegen een kleine vergoeding en met een klein budget voor de hele groep. Aan tafel ontstond de sfeer en lanceerde ik de onderwerpen die we daarna op de repetitievloer uitprobeerden. Het scènebeeld van ‘Kaputt!’ was een langgerekte tafel waaraan de acteurs de drie gangen van het menu verorberden die parallel liepen met de drie bedrijven van het stuk: de honger, de liefde, de oorlog.
De acteurs voerden hun toneelspel op, wachtend op de komst van de toenmalige president van Europa Herman van Rompuy. Net als Godot is die nooit komen opdagen, ook al was één van de actrices bereid haar zoon te offeren aan de godin Europa.
In dezelfde kerkruimte organiseerden we ook een tentoonstelling met eigen werken van thuislozen. Ook het affichebeeld kwam van hun hand. Het achterdoek was een enorme lappendeken. Het aan elkaar naaien van de dekens werd verricht door de deelnemers van het naaiatelier van de organisatie.
Als logistieke partner voor promotie, repetitieruimten en technisch materiaal kregen we steun van een plaatselijk cultureel centrum.
Resultaten
Dit project was later de onmiskenbare start van het gezelschap ‘Fortiti’a’, een min of meer structurele verankering van het thuislozentheater in Brussel in de open formule van ‘thuislozen en zielsverwanten’.
In opdracht van
Hobo and GC De Markten