La Rose Blanche /2016 -2020
Is een meerlagig project rond een eenvoudig volkscafé in Molenbeek.
Dit café bestaat al meer dan honderd jaar en is al sinds een halve eeuw in handen
van een Griekse familie met vluchtelingenroots uit het Zwarte Zeegebied in hedendaags Turkije.
Café ‘La Rose Blanche’ is het laatste Griekse café uit een rij verdwenen Griekse cafés, toen de Griekse gemeenschap in Molenbeek nog veel groter was.
De plannen om het te sluiten waren de trigger om de familiegeschiedenis en die van het café te documenteren én tegelijkertijd artistieke ingrepen
te plegen in en buiten het café.
Docu-film
donker en vrolijk tegelijk
Drawing by Soloup
Poster design by Tim Van Hecke
Een geëngageerde film waarin ik als maker koos om niet uit beeld te blijven.
De film brengt de geschiedenis van het café documentair in beeld maar geeft ook aandacht aan de sfeer in Molenbeek na de aanslagen van 22 maart 2016.
Hij is donker en vrolijk tegelijk … zoals de live-rebetiko muziek die werd gespeeld door ons huisorkest Vinylio. Hij brengt alle projectlijnen en onderdelen samen onder het motto van de Griekse schrijver Odysseus Elytis: ‘deze kleine grote wereld!’
Op tournée
Filmmontage: Wilbur Lemson,
Regie: Kris Kaerts
Scenario: Kris Kaerts, Wilbur Lemson, Poli Roumeliotis.
75 min o.v. ondertiteld NL/FR + ENG/GR
door Poli Roumeliotis
door Poli Roumeliotis
Karagkiozis
een Grieks schimmentheater
Is Grieks schimmentheater dat ook bij de Turken niet onbekend is.
Karagkiozis is een underdogfiguur, zeker in de context van de Ottomaanse overheersing. Wij brachten de voorstelling ‘Alexander doodt de verschrikkelijke draak’ naar Molenbeek.
Deze voorstelling werd ook bijgewoond door onze hoofdacteurs Pavlos en Kostas, de cafébazen van La Rose Blanche. Ze werd opgeluisterd door live-muziek van ons huisorkest en we gaven ondertitels in het Frans en het Nederlands om ze toegankelijk te maken voor de niet-Grieken in het publiek.
Het gevecht met de draak is een universele, mythische en multi-interpretabele strijd. Ook de stad Brussel is doordrongen van dit gevecht via haar patroonheilige Sint-Michiel. Sinds de aanslagen heeft dit gevecht voor mij een nieuwe dimensie en invulling gekregen: een stad die haar demonen bevecht.
Maar uit de draak komt ook een andere, positieve notie aan de oppervlakte: die van de ‘ouroboros’, hij die zichzelf verslindt en daarmee de cyclus van zich eeuwig vernieuwend leven verzinnebeeldt.
Expo Grieken van Molenbeek
Deze expo was erfgoed op erfgoed. Hij werd opgesteld in één van de vier betonnen kerken van Brussel, de Sint-Jan-de-Doperkerk.
Johannes de Doper, patroonheilige van Molenbeek, wordt ook in de moslimwereld aanbeden als Yahyah.
In deze kerk begon de Griekse gemeenschap van Molenbeek in de jaren ’70 haar orthodoxe cultus in afwachting van de inrichting van haar eigen kerk aan de Zwarte Vijvers van Molenbeek.
Deze expo was monumentaal van opzet omdat hij werd gerealiseerd in een vlechtwerkconstructie van metaal. Tientallen vrijwilligers hielpen hieraan mee. In dit universum dat dialogeerde met de kerkruimte zelf, werd een scherpe selectie familiefoto’s van Griekse Molenbekenaars opgesteld op vier grote ateliertafels.
De constructiematerialen van de expo verwezen naar het leven van arbeid van deze Griekse arbeidsmigranten uit de jaren zestig.
De tafels verwezen naar de arbeid die hun vrouwen vaak verricht hebben in allerlei sweatshops en ateliers.
Hoog in de lucht, ter hoogte van de fresco’s van de apostelen zweefden grote op plexiglazen geprinte foto’s die het licht van de gekleurde glasramen opvingen en doorlieten.
In een aparte kapel stond een video-installatie met een beeld van vluchtelingen in de periode van de aftakeling van het Ottomaanse Rijk en de Grieks-Turkse oorlog, een zwarte periode van genocide.
Let Us Dance
Ter afsluiting van de expo ‘Grieken van Molenbeek’ studeerden we een Zwarte Zee-dans in met Brusselaars die daarin geïnteresseerd waren. De dans werd ons aangeleerd door begeleiders van de Vereniging van Pontische Grieken van Brussel. Hij werd opgevoerd op het kerkplein van Molenbeek. Een honderdtal mensen deed de dans onder begeleiding van live-muziek.
Icons
Licht
Foto's
Hierachter plaatsten we met vele vrijwilligers uitvergrote foto’s van klanten, genomen in het café door cafébezoekers. Achter de foto’s plaatsten we TL-lichten die we recycleerden van de plafonds van het gebouw.
Fresco
Neon
Amicale de la Rose Blanche
Dit is een vriendenkring die gesticht werd bij aanvang van het project.
Hij begon aan een cafétafeltje maar groeide steeds verder uit tot een heel groot adresbestand. Bedoeling was om een fusie te creëren tussen de stamgasten van het café en buitenstaanders die de plek en onze activiteiten kwamen ontdekken.
De Amicale maakte de sfeer ontspannen zodat ook filmen mogelijk werd.
Duizenden bezochten het café op die manier.
Rembetiko
De rembetiko is de Griekse blues, ontstaan in sferen van havens, clandestiniteit, vluchtelingen, druggebruik. Deze muziek kende een grote bloei in de jaren ’30, werd verboden en leefde daarna terug op. Hij is nu nationaal Grieks erfgoed geworden en salonfähige muziek. Ook in La Rose Blanche werd er in de jaren ’70 veel rembetiko gespeeld. Wij bliezen die gewoonte terug leven in door live-muzikanten uit te nodigen, een huisorkest. Het fenomenale in Brussel is dat muziekstijlen er zich moeiteloos vermengen. Regelmatig waren er prachtige jamsessies mee te maken in het café.
Een boek
Van Zwarte Zee tot Zwarte Vijvers
Het café ligt in de buurt van de Zwarte Vijvers in Molenbeek.
De familie caféhouders heeft haar roots in het Zwarte Zeegebied in huidig Turkije.
Parallel met de tournee van de film organiseren we ook wandelingen in Molenbeek, vertrekkende vanuit het café waarbij we de Molenbeekse Grieken en ons project als leidraad nemen
Directed by
Met de steun van
VGC Erfgoedcel, Vlaamse Gemeenschap, Growfunding, Bonnevie, Gemeente Molenbeek